Hoogsensitiviteit en werk

In dit blog wil ik uitleggen wat hoogsensitiviteit is, en hoe dat in relatie met je werk of baan staat. Hoogsensitiviteit is al sinds een tijdje een ingeburgerd begrip. In de tweede helft van de jaren 90 kwam het baanbrekende boek van Elaine Aron uit, Hoog Sensitieve Personen. Toen ik het op aanraden van iemand las, vond ik het wel interessant en ik zag zeker raakvlakken. Ik had bijvoorbeeld ook de test gedaan van haar, zie bijvoorbeeld deze site voor een voorbeeld van de test van Aron en daar bleek wel uit dat ik waarschijnlijk hoogsensitief was. Dat kon ik deels wel plaatsen, maar niet helemaal. Elaine Aron – en haar boek – heeft ervoor gezorgd dat hoogsensitiviteit na vele jaren niet officieel erkend werd, nu toch door psychologen erkend wordt. Het wordt nu weliswaar niet gezien als persoonlijkheidskenmerk, maar als ’temperament’.

Hoogsensitief, hooggevoelig, HSP en SPS?!?

Het is inmiddels helemaal ingeburgerd, maar er slingeren verschillende termen rond en waar verschillen ze nu in, is bijvoorbeeld hoogsensitiviteit hetzelfde als hooggevoeligheid? En wat is HSP?
Om te beginnen is in Nederland hoogsensitiviteit hetzelfde als hooggevoeligheid. Er is geen verschil. Maar in België daarentegen betekent hooggevoelig net iets anders, namelijk overgevoeligheid. Het verschil daartussen zit hem in het feit dat overgevoeligheid een emotionele reactie is. Als je hoogsensitief bent kun je ook erg emotioneel reageren, maar deze reactie is niet een specifiek kenmerk van hoogsensitiviteit. In dit artikel gebruik ik de termen door elkaar en maak ik geen verschil.
De term HSP staat voor highly sensitive person, en is afkomstig van Aron. De officieel wetenschappelijke term is sensory processing sensitivity, dus SPS. Maar gaat ook over hetzelfde.

Wat is hoogsensitiviteit?

Ja, wat is nu eigenlijk hoogsensitiviteit? Als je dit leest heb je waarschijnlijk de term al vaker gehoord, of misschien weet je ook al wel dat je HSP bent. Er zijn namelijk best veel mensen die het zijn, ongeveer 20% van de mensen. Aron ziet hoogsensitiviteit als een neutrale en aangeboren temperamentseigenschap waardoor hoogsensitieve personen meer en preciezer waarnemen, en dieper en langer nadenken voor ze dingen doen. Ook reageren ze over het algemeen emotioneler op zowel positieve als negatieve gebeurtenissen in hun omgeving. Dit toont zich door aarzelend, afwachtend of geremd gedrag. Dit gedrag komt dan volgens Aron door een diepgaandere verwerking van prikkels. Uiterlijke prikkels komen dus harder binnen. Ook is bekend dat de meerderheid van de HSP introvert is, ongeveer een kwart is extravert. In mijn optiek is er ook een duidelijke correlatie met empathie; wanneer een persoon hooggevoelig is, is hij of zij ook vaak empathisch, kan zich goed inleven in anderen en kan goed de stemming aanvoelen.

Hoogsensitiviteit op het werk

Eerst wil ik hier de negatieve dingen benoemen, waar je tegenaan kunt lopen en hoe je het soms kunt oplossen. Daarna behandel ik de voordelen die je kunt ervaren.

Nadelen op je werk

Als hooggevoelige man of vrouw kun je tegen verschillende dingen aanlopen. Als man heb je nog meer dingen waar je tegenaan kunt lopen, maar later daarover meer. Voor beide geldt dat:

• Je bent vaak moe na een werkdag. Door je gevoeligheid komt er veel bij je binnen, dat je moet verwerken, dat kost een hoop energie. Veel HSP werken dan ook in deeltijd banen, omdat ze voltijd niet kunnen volhouden.
• Je hebt het gevoel dat je niet bij de groep hoort. HSP zijn vaak minder goed in smalltalk en gaan snel de diepte in. Niet iedereen kan daar goed mee overweg.
• Er is een grotere kans dat je ongelukkig op je werk zit.
• Waarschijnlijk kun je niet zo goed met deadlines overweg, je ondervindt meer last van stress dan gemiddeld.
• Een kantoortuin omgeving is niet ideaal voor HSP. In zo’n grote ruimte zijn er vaak te veel prikkels die je onrust geven.
• Lange vergaderingen kosten jou meer energie, en kunnen ervoor zorgen dat je batterij helemaal leeg raakt. Het is soms verstandig om zo’n lange vergadering af te zeggen, of dat je de vergadering eerder verlaat.
• Ook is er een kans dat je last hebt van werkomstandigheden die telkens veranderen en chaotisch zijn. Zorg ervoor dat je je zo prettig mogelijk op je werkplek voelt. En wellicht combineer je het werken op kantoor met thuiswerken.
• Je hebt een grotere kans op burn-out.
• HSP hebben het over het algemeen sneller koud, de temperatuur van de werkplek mag voor jou waarschijnlijk sneller hoger dan van anderen.

Goed, iedereen is uniek en iedereen beleeft zijn of haar hoogsensitiviteit op een andere manier. Veel HSP  zijn bijvoorbeeld erg gevoelig voor geluid en kunnen niet goed harde geluiden verdragen. Daar heb ik bijvoorbeeld niet veel last van. Zo heeft ieder zijn of haar eigen dingen, waar je tegenaan kunt lopen. Als je weet dat je hoogsensitief bent, moet je proberen je werkomgeving zo goed mogelijk aan te passen aan wat jij nodig hebt.

Voordelen op je werk

Hieronder een korte opsomming. Het is zeker geen volledige lijst en als je aanvullingen hebt zet het onderaan in het artikel maar in een comment!

• Je voelt mensen goed aan en kunt goed anticiperen op het juiste moment.
• Je kunt over het algemeen goed bemiddelen.
• Over het algemeen zijn HSP goed in het oplossen van problemen.
• Als je in een team werkt kun jij ervoor zorgen dat alle koppen dezelfde kant op staan.
• Doordat je mensen  oprecht benadert ervaren klanten en relaties op het werk je eerder al ‘echt’ en krijg je meer voor elkaar. En krijg je eerder het vertrouwen.
• Je weet veel van je collega’s omdat je goed kunt luisteren en collega’s komen vaak bij je voor een gezellig praatje.
• Je kunt je gevoelige eigenschappen extra goed inzetten in sommige banen. Als HSP heb je vaak een rijke belevingswereld, een grote fantasie en gevoel voor schoonheid. Als je extra gevoelig bent voor geluid, kun je bv excelleren als geluidstechnicus.
• Je bent goed in het maken van goede beslissingen, omdat je daar grondig over nadenkt.
• Je wordt door je collega’s gezien als prettig om mee samen te werken.
• Als HSP ben je vaak goed in analyseren.

Extra nadelen (op het werk) voor de hoogsensitieve man

Een tijd terug las ik het boek van Tom Falkenstein, Hoogsensitieve Mannen en dat was voor mij wel een eyeopener. Om te beginnen kon ik mij goed herkennen in het beeld en de verhalen die verteld werden door HSP mannen zelf. Er vielen voor mij opeens veel puzzelstukjes op zijn plek. Daarnaast worden in het boek een aantal dingen vermeld, waar HSP mannen meer last van hebben, dan HSP vrouwen. Even kort de belangrijkste:

• • In deze masculiene maatschappij moet je als man sterk zijn en mag je niet huilen / gevoelens tonen. Omdat je niet voldoet aan het beeld van een sterke man is de kans groter dat je een negatief zelfbeeld hebt, of weinig eigenwaarde en/of weinig zelfvertrouwen.
  • Vaak bouw je veel spanning op in je lichaam, en mede daardoor is ook de kans op burn-out groter.
  • De kans is groter op een verslaving (bv drugs of alcohol), als manier om met overprikkeling om te gaan (dus om de prikkels te verdoven).
  • Het kan soms lastig zijn in een typisch mannelijke werkomgeving om je staande te houden en (bij) jezelf te blijven.
  • Je kunt moeilijker grenzen stelen en nee zeggen.

Hooggevoeligheid is geen ‘onmannelijke’ tekortkoming waarvoor je je zou moeten schamen en die je zou moeten afleren. Helaas wordt dat door veel HSP mannen zelf nog niet zo gezien, maar het begint wel bij bewustwording. Let goed op jezelf, leer jezelf waarderen om wat je bent. Als hooggevoelige man heb je vele speciale kwaliteiten waar de hele wereld van kan profiteren. Maar denk eerst aan jezelf.

Wandelcoaching

Ik ben wandelcoach en gespecialiseerd in hoogsensitiviteit door oa. de opleiding als hooggevoeligheidsdeskundige. Als HSP coach geef ik je tips en handvaten hoe je je werkzame leven zo zou kunnen inrichten dat je je prettig voelt op je werk. Als je meer hierover wilt weten, of je wilt advies over hoe jij het zou kunnen inrichten, kunnen we een chemie-gesprek plannen. Of vraag hieronder direct een wandelcoachsessie aan:

Uiteraard behandel ik jouw gegevens vertrouwelijk. Ik verwijs je hiervoor naar de privacyverklaring.